33 lane depi adopsyon Konvansyon Dwa Timoun, Fondasyon “Zanmi Timoun” deplore sitiyasyon timoun ayisyen yo.

20 Novanm se dat yo chwazi pou selebre Jounen Entènasyonal Dwa Timoun, Asanble Jeneral Nasyonzini te kreye an 1989, e ki make adopsyon Konvansyon sou Dwa Timoun. Tèm yo chwazi pou 2022 se “enklizyon, pou chak timoun”. Sepandan, dwa timoun yo echwe nan sosyete ayisyen an ki pretann karakterize pa afimasyon dwa moun. Malgre ratifikasyon konvansyon an depi 1994 pa leta ayisyen, timoun yo toujou ap lite pou yo jwi tout dwa yo nan sosyete sa a ki toujou an kriz. Kòm rezilta, Fondasyon “Zanmi Timoun”, yon òganizasyon pou defans ak pwomosyon dwa timoun yo, defann yon sosyete kote chak timoun, san okenn diskriminasyon, pral sijè a yon politik piblik enklizif.
Depi plis pase yon dekad, sikonstans sosyo-politik, ekonomik, kiltirèl ak sekirite peyi a ap detwi diyite ak espwa timoun ak jèn yo, sitou moun k ap viv nan katye ouvriye yo ak nan seksyon kominal yo. Dwa fondamantal yo vyole chak jou: mank de swen medikal debaz; sistèm edikasyon echèk; privasyon espas pou jèn yo; malnutrisyon; abi; mank de lojman desan; mank sekirite ak mank de pwoteksyon pou moun ki ilegalman depòte. Dapre yon rapò HMO (Needs Overview) an 2021, apeprè 21,700 timoun ayisyen te sibi malnitrisyon egi konpare ak 134,000 pandan menm peryòd ane anvan an. Ane pase tou, nan yon repòtaj Fon Nasyonzini pou Timoun (UNICEF) pibliye nan okazyon Jounen Entènasyonal Timoun, de (2) timoun sou dis (10), ki gen laj 6 a 10 an, pa t ale nan lekòl primè. Jodi a, sitiyasyon an vin pi mal e li ka bay gwo refleksyon. Anplis de sa, lidè ayisyen yo rete pasif devan rapatriman migran sou fwontyè ayisyen-dominiken an, an patikilye timoun ki pa akonpaye yo, yo nan prizon, byen souvan yo bat, yo fèmen nan kamyon san vantilasyon, nan kondisyon dezimanize, epi yo jete sou fwontyè a.
Anplis de sa, vyolans gang ame te lakòz deplasman plizyè milye fanmi ki siviv san okenn lojman. Pandan lagè gang, timoun yo souvan bèt bandi. Yo pa epanye tou ak zak kidnapin, vyòl, ak asasina. Absans la konfime nan sistèm jidisyè a ak feblès nan fè respekte lalwa an patikilye, lajman favorize aparisyon nan estrikti kriminèl ak vyolasyon sistematik dwa moun, sitou timoun yo. Se poutèt sa, Fondasyon “Zanmi Timoun” sonje malgre siyen ak ratifikasyon Konvansyon sou Dwa Timoun nan dat 23 desanm 1994, dwa timoun ann Ayiti san dout rete an danje epi avni yo ipotèk.
Nan sans sa a, Fondasyon “Zanmi Timoun”, yon kolektif ayisyen k ap defann dwa timoun yo, rekòmande ijan bay dirijan Leta aktyèl yo pou yo pran mezi pou pwoteje timoun ayisyen yo. Anplis de sa, pi bon enterè Timoun nan se vrèman nan sant la nan tout desizyon ak aksyon.

Fè nan Pòtoprens, 19 novanm 2022

Joseph Richard FORTUNÉ
Manadjè Kominikasyon ak Advocacy
Tel: (509) 31 87 7363 / 3387 06 88